3. Dan halen we die koolstof toch gewoon uit de atmosfeer

Wetenschappers en auteurs van het IPCC zijn zich al enige tijd bewust van dit haalbaarheidsprobleem. In het Vijfde Geïntegreerde Evaluatie Rapport (AR5) hebben zij dit ‘opgelost’ door er op te vertrouwen dat er in de toekomst allerlei economisch haalbare ‘negatieve emissie’-technologieën zullen worden uitgevonden. De theorie is dat het vasthouden aan het huidige groeipad op de middellange termijn in een emissie resulteert die het koolstofbudget flink overstijgt, maar dat dit prima is, mits we later deze eeuw maar manieren vinden om die kooldioxide weer uit de atmosfeer te verwijderen.

De bekendste techniek om dit te bereiken staat bekend als BECCS (Bio Energy with Carbon Capture and Storage, oftewel bio-energie met koolstofafvang en -opslag). BECCS komt neer op het wereldwijd aanplanten van enorme aantallen bomen. De groei van die bomen moet dan de kooldioxide uit de atmosfeer opnemen. De biomassa van die bomen wordt geoogst en verbrandt om energie op te wekken. De emissie daarvan wordt binnen de centrale afgevangen en vervolgens diep onder de grond opgeslagen (bijvoorbeeld in oude gasvelden). In het AR5 vertrouwen 101 van de 116 scenario’s op BECCS om de temperatuurstijging tot 2 graden te beperken.

Onder wetenschappers is BECCS echter zeer omstreden. Er zijn verschillende hobbels. Ten eerste is de levensvatbaarheid van opwekking van elektriciteit in combinatie met CCS nooit economisch haalbaar of schaalbaar gebleken.* Ten tweede zijn voor de hoeveelheid biomassa waar de AR5-scenario’s van uitgaan plantages nodig die twee tot drie keer zo groot zijn als India. Dat roept vragen op over de beschikbaarheid van land, de concurrentie met de voedselproductie, of het wel echt koolstofneutraal zal werken en over het verlies aan biodiversiteit.* Ten derde is er een gerede kans dat de noodzakelijke opslagcapaciteit voor het afgevangen kooldioxide niet bestaat.*

Anderson en Peters concluderen dat ‘BECCS dus een zeer speculatieve technologie blijft’ en dat erop vertrouwen dat het met BECCS allemaal wel goed komt ‘onjuist en buitengewoon riskant is’. Blijkt BECCS een doodlopende weg, dan ‘zit de samenleving gevangen in een toekomst met (veel) hogere temperaturen’.* Deze conclusie wordt gedeeld door een groeiend aantal wetenschappers (bijvoorbeeld Fuss et al., 2014; Vaughan en Gough, 2016; Larkin et al., 2017; van Vuuren et al., 2017),* en door de Wetenschappelijke Adviesraad van de Europese Academies (2018).*

Is er niet een weg naar maximaal 2 graden zonder BECCS?